4.9/5
100+ beoordelingen

De Geschiedenis van Tatoeages: Van Oertijd tot Moderne Kunstvorm

Tatoeages zijn al duizenden jaren een onderdeel van de menselijke cultuur. Van oude rituelen en statussymbolen tot moderne vormen van zelfexpressie, de geschiedenis van tatoeages is rijk en divers. In dit artikel verkennen we de oorsprong van tatoeëren, de evolutie door de eeuwen heen en de invloed ervan op hedendaagse culturen.

Oorsprong en Prehistorische Bewijzen

Het woord ’tatoeage’ komt van het Tahitiaanse woord ’tatau’, wat ‘merken’ of ‘strepen’ betekent. De praktijk van het tatoeëren gaat echter veel verder terug in de geschiedenis dan de ontdekking van de Stille Zuidzee door Europese reizigers. Een van de oudste bekende bewijzen van tatoeages komt van Ötzi de IJsman, een 5.300 jaar oude mummie die in 1991 werd ontdekt in de Alpen. Zijn lichaam had 57 tatoeages, bestaande uit eenvoudige lijnen en kruisjes, die mogelijk een therapeutische of rituele functie hadden.

Naast Ötzi zijn er tatoeages gevonden op oude Egyptische mummies die dateren uit het Middenrijk (ca. 2040–1782 v.Chr.). Deze markeringen kwamen voornamelijk voor bij vrouwen en zouden een beschermende of spirituele betekenis kunnen hebben gehad. Ook bij oude culturen in China, Zuid-Amerika en Siberië zijn tatoeages aangetroffen.

Tatoeages in de Oudheid

Egypte en de Mediterrane Wereld

In het oude Egypte werden tatoeages vooral bij vrouwen aangetroffen. Er wordt gespeculeerd dat deze tatoeages verband hielden met vruchtbaarheid en bescherming tijdens de zwangerschap. Beelden en mummies uit deze periode tonen vaak eenvoudige stippen en lijnen op het lichaam.

Ook in Griekenland en Rome werden tatoeages gebruikt, maar meestal om misdadigers, slaven en krijgsgevangenen te markeren. In het oude Rome kregen gladiatoren vaak tatoeages als herkenningsteken van hun eigenaars. Dit negatieve imago van tatoeages zorgde ervoor dat de praktijk in Europa lange tijd werd geassocieerd met straf en slavernij.

Polynesië en Aziatische Tatoeages

In Polynesië ontwikkelde tatoeëren zich tot een hoogstaande kunstvorm met diepe culturele betekenis. De Maori van Nieuw-Zeeland stonden bekend om hun gezichtstatoeages, de ‘moko’, die iemands sociale status en afkomst weergaven. Ook in Samoa en andere Polynesische eilanden waren uitgebreide lichaamsversieringen met tatoeages een teken van moed en volwassenheid.

In Japan werden tatoeages in de Edo-periode (1603-1868) eerst gebruikt om criminelen te brandmerken. Later ontstond de ‘irezumi’-stijl, waarin uitgebreide en kleurrijke tatoeages hele ruggen en armen bedekten. Deze tatoeages beelden vaak mythologische figuren, draken en bloemen uit. Hoewel irezumi nog steeds een sterke associatie heeft met de Japanse maffia (yakuza), wordt het ook gezien als een kunstvorm.

In de Fillipijnen had het een diepere betekenis rond om de gevechten/strijd die de krijgers leverden. Bij de vrouwen werd het gezien als schoonheid. De verschillende benaming van tattoeëren in de Fillipijnen waren/zijn:

Middeleeuwen en Renaissance

Tijdens de Middeleeuwen nam de populariteit van tatoeages in Europa af, grotendeels door de invloed van het christendom. De kerk beschouwde tatoeages als heidens en in strijd met religieuze overtuigingen. Toch bleven bepaalde groepen, zoals pelgrims naar het Heilige Land, religieuze symbolen op hun huid laten aanbrengen als teken van toewijding.

Pas in de 18e eeuw, toen Europese ontdekkingsreizigers zoals James Cook terugkeerden van reizen naar Polynesië, werd tatoeëren opnieuw populair in Europa. Zeelieden en avonturiers namen de praktijk over en tatoeages werden een teken van ervaring en reislust.

Moderne Tijd en Technologische Vooruitgang

In 1891 vond Samuel O’Reilly de elektrische tatoeëermachine uit, gebaseerd op de pen van Thomas Edison. Dit maakte het tatoeëren sneller, minder pijnlijk en toegankelijker voor een breder publiek. In de vroege 20e eeuw waren tatoeages vooral populair onder zeelieden, soldaten en circusartiesten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden tatoeages nog steeds geassocieerd met militaire eenheden, en veel soldaten lieten symbolen of namen van geliefden op hun lichaam zetten. In de jaren ’50 en ’60 werd tatoeëren nog steeds gezien als een subculturele praktijk, maar tegen de jaren ’70 en ’80 veranderde dit door de invloed van rockbands, motorgangs en popcultuur. Bekende oud artiesten zijn:

Tatoeages in de Hedendaagse Cultuur

Vandaag de dag zijn tatoeages volledig ingeburgerd in de westerse samenleving. Moderne technologie heeft geleid tot geavanceerdere tatoeëermethoden en een breed scala aan stijlen, zoals minimalistische, realistische en aquarel-tatoeages. Bekende tatoeagekunstenaars hebben miljoenen volgers op sociale media, en beroemdheden zoals David Beckham en Rihanna hebben bijgedragen aan de mainstream acceptatie.

In veel culturen behouden tatoeages hun oorspronkelijke spirituele en traditionele betekenis, terwijl ze in andere delen van de wereld vooral een manier van zelfexpressie zijn geworden. De geschiedenis van tatoeages laat zien hoe diep geworteld deze kunstvorm is in de menselijke beschaving en hoe het zich blijft ontwikkelen.

Tattoeëren; van rituelen tot lifestyle

Tatoeages hebben door de eeuwen heen verschillende betekenissen gehad, van spirituele symbolen tot statussymbolen en vormen van zelfexpressie. Wat begon als een oeroude praktijk heeft zich ontwikkeld tot een wereldwijd erkende kunstvorm. Of iemand nu een tatoeage laat zetten vanwege persoonlijke betekenis, het blijft een krachtig middel om verhalen te vertellen en identiteit uit te drukken.